در سال ۲۰۰۲ سازمان بین المللی کار بر آن شد تا روزی را برای مبارزه جهانی با کار کودکان تعیین کند؛ روزی ثابت در تقویم‌های همه مردم جهان که به مناسبت آن یادمان نرود صدها میلیون کودک بر کره خاکی‌مان زندگی می‌کنند در حالی‌که مشغله‌های شغلی فرصت کودکی کردن را از آن‌ها گرفته. تعیین روز جهانی مبارزه با کار کودکان ثمره‌ی تلاش‌های طولانی مدت فعالان حقوق کودکان در جوامع مختلف است. یکی اثرگذارترین این تلاش‌ها، عکس‌هایی است که لوئیس هاین در اوایل قرن بیست از شرایط سخت و هولناک کودکان کار در امریکا ثبت کرد و به این ترتیب جامعه‌ی امریکا را نسبت به معضل بهره‌کشی از کودکان، آگاه و حساس کرد. تلاش‌های فعالان حقوق کودکان نظیر هاین در نهایت باعث شد متممی به قانون کار امریکا اضافه شود که براساس آن، استخدام کودکان در مشاغل سخت ممنوع شود و چندی بعد روز جهانی مبارزه با کار کودکان وارد تقویم های ما شود.

براساس آمار سازمان جهانی کار سالانه ۲۵۰ میلیون کودک ۵ تا ۱۴ ساله در جهان وارد بازار کار می شوند و ۱۲۰ میلیون نفرشان عهده‌دار یک کار تمام وقت می‌شوند. پژوهش‌های جهانی نشان داده که ۶۱ درصد کودکان کار ساکن آسیا هستند و ۳۲ درصدشان ساکن آفریقا و ۷ درصد ساکن امریکای لاتین.اصلی‌ترین دلیل ورود کودکان به بازار کار فقر است؛ فقری که ممکن است از ابتدای تولد گریبان‌گیرشان باشد یا در نتیجه‌ی گرفتار شدن در وضعیت جنگی، پناهندگی، شوک‌های اقتصادی و …دچارش شوند. این وضعیت‌های بغرنج اقتصادی سیاسی کودکان را وا می‌دارد که با هدف امرار معاش به خدمت گرفته شوند، از رفتن به مدرسه بازبمانند و از فرصت تجربه کودکی محروم شوند و سلامت جسمی و روانی‌شان به خطر افتد. کودکان، کارگرانی ارزان قیمت و بی‌دردسرند؛ کارگرانی که صدا برای اعتراض ندارند و بسیار ناتوان ؟‌تر و بی‌پناه تر از آنی هستند که بتوانند خود را از بند استثماری که در دنیای بی‌رحم اقتصاد گرفتارش شده‌اند رها کنند.

روز جهانی مبارزه با کار کودک روزی است که آدم‌ها یادشان بیاید باید صدای این کودکان باشند چراکه بدون حساسیت و پیگیری و مبارزه تک تک شهروندان جامعه این کودکان راهی برای رهایی از وضعیت هولناکشان ندارند.

در ایران آمار دقیقی از تعداد کودکان کار و وضعیت زندگی ایشان وجود ندارد. آمار مربوط به نرخ اشتغال در سرشماری‌ها اشتغال افراد ده سال به بالا را نمایش می‌دهد در حالیکه همه ما روزانه در چهارراه‌ها و خیابان‌های شهرهایمان، کودکان معصوم بسیاری را می‌بینیم که زیر ده سال سن دارند و در سرما و گرما به دنبال به دست آوردن پول هستند. نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ را که ببینیم، تعداد افراد شاغل در رده‌ی سنی ۱۰ تا ۱۹ سال حدود یک و نیم میلیون نفر می‌شود ولی آماری که صندوق حمایت از حقوق کودکان ملل متحد (یونیسف) می‌دهد، چهار میلیون نفر کودک کار بین ۱۰ تا ۱۴ سال است. سازمان بین المللی کار نیز می گوید که ۱۴ درصد کودکان در ایران مشغول به کار هستند.

موسسه‌ی مهر و ماه به عنوان موسسه‌ای مردم نهاد که رسالت خود را توانمندسازی زنان و کودکان ساکن و مهاجر در منطقه‌ی اصیل فرحزاد تعریف کرده‌است، سالهاست که تلاش خود را معطوف بر کاهش تعداد کودکان کار مهاجر از طریق افزایش توانمندی های زنان خانواده کرده‌است و بر آن است که به این ترتیب منطقه‌ی اصیل و زیبای فرحزاد که از مهاجرت‌های بی‌رویه فسرده شده‌است را به دوران بالندگی و شکوه پیشین بازگرداند.

در همین راستا دو سیاست اساسی برای بهبود وضعیت زندگی خانواده‌های کارگر در دستور کار موسسه‌ی مهر و ماه قرار گرفته است. یکی برگزاری کلاس‌های سواد اموزی برای زنان و کلاس‌های جبرانی برای کودکان بازمانده از تحصیل و تلاش برای بازگرداندن ایشان به مدرسه به منظور افزایش سرمایه‌ی اجتماعی و فرهنگی این خانواده‌ها و دیگری تلاش برای افزایش سرمایه‌ی اقتصادی ایشان. بعضی از زنان این خانواده‌ها از نعمت آشنایی با صنایع دستی و بومی مناطق خودشان برخوردارند و می‌توانند منبع درآمد ارزشمندی در زندگی امروزی باشند و علاقه‌مندان به این گونه صنایع دستی را جذب کند. مهر و ماه تلاش می‌کند تا بستر مناسبی برای فروش هنر دست این زنان در کارهایی نظیر «سوزن دوزی»، «پته‌دوزی»، «چرم‌دوزی» و غیره فراهم کند. علاوه‌بر این، در سال‌های گذشته با آموزش راسته‌دوزی به ده‌ها زن، فرصت گران‌قدری برای اشتغال ایشان در تولیدی‌های مختلف فراهم کرده‌است. همکاران دلسوز ما در کمیته‌ی صنایع مهر و ماه به بسیاری از زنان، مهارت خیاطی و چرم دوزی آموزش داده‌اند و با در اختیار گذاشتن مواد خام لازم و هم‌چنین بازاریابی برای محصولات ایشان، فرصت مناسبی برای درآمد‌زایی از این مهارت‌ها و نقش‌آفرینی این زنان در بهبود وضعیت اقتصادی خانواده شان فراهم نموده‌اند. علاوه‌بر این، گروه «مهرچین» موسسه مهر وماه بستر دیگری است که زنان منطقه را قادر می کند تا با فروش محصولات غذایی خود به اقتصاد خانواده کمک کنند.

بررسی طولی نتایج طرح‌های کمیته‌ی صنایع نشان می‌دهد که با افزایش درآمد زنان خانواده، از تعداد ساعات کار کودکان این خانواده ها کاسته می‌شود و علاوه بر افزایش اعتماد به نفس زنان، کودکان نیز فرصت بیشتری برای کودکی کردن و بهره‌مندی از آموزش‌های لازم و کسب مهارت‌های اجتماعی به دست می‌آورند و می‌توان امیدوار بود که به این ترتیب قدرت چانه‌زنی و نقش‌آفرینی بیشتری در زندگی آینده خود خواهند داشت.